İran Uranyum Zenginleştirme Oranını Artırdı
January 8, 2021Trump yönetimi neredeyse her hafta yeni yaptırımlar getirerek İran’ı zor durumda bırakmaya çalışırken Tahran uranyum zenginleş
Trump yönetimi neredeyse her hafta yeni yaptırımlar getirerek İran’ı zor durumda bırakmaya çalışırken Tahran uranyum zenginleştirme çalışmalarına başarıyla devam ettiklerini açıkladı. İran’lı yetkililer mecliste çıkarılan yasa uyarınca uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştireceklerini geçen hafta Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (IAEA) bildirmelerinin ardından 4 Ocak itibariyle uranyum zenginleştirme işlemine başladıklarını ilan etmişti. İran'da “Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı” adı verilen ve nükleer faaliyetlerin hızlandırılması ile nükleer tesislerdeki denetimlerin sınırlandırılmasını zorunlu kılan yasa tasarısı, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve hükümet üyelerinin karşı çıkmasına rağmen nihai onay makamı olan Anayasayı Koruyucular Konseyi’nce incelenmesinden ardından onaylanmıştı.
İran Savunma Bakanlığı Araştırma ve Geliştirme Kurumu Başkanı Muhsin Fahrizade'ye yönelik suikastın ardından aralık ayı başında meclise getirilip onaylanan yasa, İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılıyor. Onaylanan yasa, nükleer anlaşma taraflarının iki ay içinde İran'ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uyguladığı Ek Protokol’den de ayrılmasını gerektiriyor. Tahran yönetimi, Ek Protokol uyarınca, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı müfettişlerinin İran'ın nükleer tesislerini istedikleri anda ani denetlemeler yapmalarına izin veriyordu.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları kaldırması halinde uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durduracaklarını açıkladı. İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, Joe Biden’ın İran’a yönelik yaptırımları kaldırması halinde ülkesinin de 2015 yılında imzalanan Nükleer Anlaşma’nın şartlarına harfiyen uyacağını 17 Kasım tarihli bir röportajında açıklamıştı. Zarif, “Eğer Biden ABD’nin yükümlülüklerini yerine getirirse biz de anlaşmadan kaynaklı sözlerimizi derhal yerine getiririz. P5+1 ülkeleriyle yapılan anlaşma çerçevesinde görüşmelere başlamak da mümkün olabilir” demişti. Biden’ın seçimleri kazandığının belli olmasının ardından bir açıklama yapan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de “tüm taraflar Kapsamlı Ortak Eylem Planının (JCPOA) gerektirdiği yükümlülüklerini yerine getirdiği müddetçe İran her zaman taahhütlerinin arkasında durmuştur” şeklinde bir açıklamada bulunarak anlaşmanın yeniden hayata geçirilmesi konusuna olumlu baktığını göstermişti. Başkan Donald Trump’ın tek taraflı olarak İran nükleer anlaşmasından çekilmesinin ardından İran uyguladığı nükleer programa hız vermiş ve anlaşma kurallarına uymamaya başlamıştı. Anlaşmanın diğer tarafları Fransa, İngiltere ve Almanya İran’ın anlaşma şartlarını sistematik olarak ihlal ettiğini düşünüyor.